Stress? Met mondjesmaat!
Een bord tegen de zorgen
“Ik lig op alle lippen. Er gaat geen dag voorbij zonder dat je aan me denkt. Je probeert me te ontlopen, maar ik haal je zo in. Angst voedt me. Ik bezorg je slapeloze nachten en gewichtsproblemen, verstoor je spijsvertering en laat je misschien zelfs op de spoedafdeling belanden. Ja, ik veroorzaak heel wat leed. Jouw leven verpesten, daar ben ik goed in. En toch zou je zonder mij niet bestaan. Ondanks alles bescherm ik je. Mijn naam? Dat is … stress! En tenzij je als een boeddhistische monnik leeft, ontsnap je nooit aan me.”
Gelukkig kun je met een flinke portie 'antistressvoeding' in je eetpatroon je stressniveau beter onder controle krijgen. Zet je tanden dus snel in dit artikel vol nuttige tips!
Een vijand met goede bedoelingen
We maken even een reis door de tijd naar het tijdperk van de prehistorische mens. Om hun prooi te vangen of uit een erg gevaarlijke situatie te ontsnappen, konden onze voorouders rekenen op een unieke reeks fysiologische processen. Daardoor kregen ze in enkele seconden tijd 'superkrachten' om te vechten of te vluchten.
Wat gebeurt er dan precies in ons lichaam? Wanneer we oog in oog staan met gevaar, geeft het lichaam het 'strijdhormoon' adrenaline vrij en krijgen we een bijna bovenmenselijke energiestoot. Al onze zintuigen staan op scherp. Ons hart klopt sneller en we ademen sneller om meer glucose en zuurstof naar onze hersenen en spieren te pompen. Dan is het de beurt aan cortisol, de stof die je bloedsuikerspiegel verhoogt. We hebben meer energie, en wel nu! Geen tijd te verliezen.
Stel je voor dat een oermens zijn enkel verstuikt terwijl hij wegrent van een mammoet. Auw! Pech gehad? Toch niet: cortisol heeft een ontstekingsremmend en beschermend effect. Later zal hij wel vloeken, maar voorlopig voelt hij die verstuiking niet eens.
Zijn fysieke grenzen liggen veel hoger en zijn spierkracht is verveelvoudigd, waardoor hij in staat is om zichzelf in veiligheid te brengen of zijn prooi te vangen. Maar tegenover die verhoogde fysieke kracht staat een verlaagd intellectueel vermogen. In zo'n stresssituatie wordt de mens even een 'domme spierbundel', want op dat moment is intelligentie minder belangrijk.
Kort gezegd: op korte termijn is acute stress goed omdat de adrenaline je lichaam voorbereidt om aan te vallen of te vluchten. Dat was vroeger essentieel om te overleven.
Oké, maar wat voor nut heeft stress vandaag?
Wij zijn de gelukkige erfgenamen van dit unieke verdedigingssysteem, maar vandaag de dag gebruiken we het allesbehalve op de juiste manier. De acute stress die ooit levensbelangrijk was, is iets heel anders dan de chronische stress die we nu kennen. Die laatste variant is een 'sluipend gevaar' omdat het mechanisme precies hetzelfde werkt: het put lichaam en geest uit. Je lichaam geeft ongebreideld adrenaline en cortisol vrij, zelfs wanneer je leven niet op het spel staat. En dat is precies waar het schoentje wringt: die overvloed aan hormonen kan leiden tot uitputting, burn-out en allerlei aandoeningen.
Stress veroorzaakt bij de meeste mensen gewichtstoename, want de glucose die vrijkomt om te vluchten of vechten, wordt niet verbrand als je je alleen maar naar je auto haast of naar je computerscherm zit te turen. Je beweegt namelijk niet intens.
Door de stress eet je ook meer, en veel mensen storten zich in zo'n situatie niet bepaald op radijsjes en komkommer. Alleen suiker kan hun honger stillen … Op dat moment, welteverstaan. Je hebt het goed begrepen: door de suikers krijg je zin in suiker, en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.
Gelukkig bestaat er ook antistressvoeding!
Wat er op je bord ligt, beïnvloedt het stressniveau dat je opwekt. Als je makkelijk toegeeft aan de lokroep van junkfood, dan zul je het veel moeilijker vinden om deze listige vijand in toom te houden. Als je daarentegen voedsel kiest met veel magnesium, omega 3 en tryptofaan, dan geef je je lichaam de stoffen die het nodig heeft om het evenwicht te herstellen.
Als je adrenaline aanmaakt, verbruik je magnesium. Hoe meer stress, hoe meer je je magnesiumvoorraad dus uitput. En hoe lager je magnesiumvoorraad, hoe meer stress je voelt. Welkom in de tweede vicieuze cirkel. Het is dus essentieel dat je magnesiumrijke voeding eet, zoals bananen, cacao, walnoten, volle granen, groene bladgroenten, peulvruchten, …
Tijdens stressperiodes is de kans groot dat je een gebrek aan serotonine hebt, de neurotransmitter die instaat voor kalmte en loslaten. Om serotonine aan te maken, heb je het aminozuur tryptofaan nodig en moeten je darmen goed werken. Serotonine wordt namelijk vooral in de dikke darm geproduceerd. Ook daarbij speelt je voeding dus een hoofdrol: kies voor kwaliteitsvolle zuivelproducten, vlees, eieren, bananen en peulvruchten. En help je spijsvertering een handje door bepaalde vitamines uit de B-groep op te nemen uit granen, fruit, groenten, …
Tot slot zijn er onze beste vrienden: de omega 3-vetzuren. Ze zijn onmisbaar om stress te beheersen, want ze zorgen ervoor dat de celmembranen soepel blijven en dat cellen beter onderling kunnen communiceren. Je vindt ze in vette vis (sardines, makreel, ansjovis, zalm, verse tonijn, …), in plantaardige oliën zoals koolzaad-, lijnzaad- of camelinaolie en in oliehoudende planten. Plantaardige omega 3-vetzuren kun je elke dag eten, dierlijke eet je beter twee tot drie keer per week.
Naast deze voedingsregels moet je consistent op je hartgezondheid letten. Adem minstens drie keer per dag een aantal minuten diep en rustig, bij voorkeur voor de maaltijd. Zo verlaag je de hoeveelheid stresshormonen in je lichaam, zodat ze je spijsvertering niet kunnen verstoren. Dat mag je mateloos doen.
Vergeet niet te sporten: of je nu gaat wandelen, yoga beoefent of zwemt, ... je ontspant en maakt andere rustgevende hormonen aan.
Als je je goed in je vel wilt voelen, moet je dus doen wat goed is voor je, gezond en voedzaam eten en iets doen dat je stressniveau verlaagt, zoals sporten of mediteren. Hup, aan het werk!
Vond je dit artikel leuk?
Neem de tijd om te klikken om uw mening met ons te delen en maak onze volgende artikelen nog relevanter voor uw behoeften.